از ضرورت مخاطب‌شناسی تا توجه به اسناد بالادستی: گزارشی از دومین پیش‌نشست کتابخانه‌های پزشکی در مشهد

دومین پیش‌نشست کتابخانه‌های پزشکی با حضور صاحب‌نظران، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، کتابداران و مدیران اطلاع‌رسانی و منابع علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در روز سه‌شنبه ۳۰ مهرماه در مجتمع آموزشی و پژوهشی سپید برگزار شد. در ابتدای جلسه، سرکار خانم دکتر فضلی، دبیر نشست کتابخانه‌های پزشکی در کنگره پنجم، ضمن خوشامدگوئی به حضار، گزارشی از پیش‌نشست نخست ارائه کرد. ایشان عنوان انتخاب شده برای نشست را «بازنگری و تبیین حرفه و رشته کتابداری اطلاع رسانی پزشکی در وزارت بهداشت» معرفی کرد و  از حضار خواست تا با ارائه دیدگاه‌ها و نظرات خود به پربارتر شدن این نشست در کنگره پنجم کمک کنند. پس از ایشان، دکتر محمد زره‌ساز، دبیر علمی کنگره پنجم، با ارائه گزارشی از نشست‌های برگزار شده، پنل کتابخانه‌های پزشکی را یکی از پنل‌های منسجم و هدفمند کنگره‌های پیشین و همچنین کنگره پنجم معرفی کرد و از زحمات دبیران سابق و همچنین سرکار خانم دکتر فضلی دبیر فعلی این پنل تشکر و قدردانی کرد. مهرناز خراسانچی، دبیر اجرائی کنگره پنجم، نیز گزارشی از فعالیت‌های اجرائی انجام شده ارائه کرد و از همه حاضران خواست تا در پویش «ما و آینده» شرکت کنند. ایشان همچنین به آغاز فرایند ثبت‌نام فردی و گروهی اشاره و گزارشی نیز از وضعیت اطلاع‌رسانی رویدادهای کنگره در رسانه‌های گروهی و مجازی ارائه کرد.

پروانه مدیرامانی، دبیر سابق پنل و از فعالان حوزه کتابداری پزشکی، ضمن خوشامدگوئی به حضار، تشکیل این نشست در حاشیه همایش دو روزه مدیران اطلاع‌رسانی و منابع علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی در شهر مشهد را فرصت مغتنمی دانست و اعلام کرد که همگی موظفیم تا هر روز به فکر ارتقاء حرفه خود باشیم. دکتر قاضی میرسعید پیشکسوت حوزه کتابداری پزشکی نیز در سخنان خود آینده را متأثر فناوریهای اطلاعاتی دانست و نقش کتابداران را در چشم‌انداز آینده جامعه اطلاعاتی مهم ارزیابی کرد. ایشان ضمن برشمردن کارکردهای جامعه اطلاعاتی در آینده، نقش کتابداران را در این چشم‌انداز تبیین کرد. دکتر قاضی میرسعید همچنین به مشکلات و چالش‌های موجود برای کم‌رنگ کردن این حرفه اشاراتی داشت. ایشان جلوگیری از توسعه گروه‌های کتابداری پزشکی توسط شورای گسترش وزارت بهداشت و اختلال در جایگاه استخدامی حرفه‌مندان را از جمله این چالش‌ها برشمرد. این استاد پیشکسوت افزود: علائم نشان می‌دهد که جهان آینده به این حرفه و رشته نیاز دارد اما رخدادهای پدید آمده نشان‌دهنده شناخت ناکافی مدیران از این رشته و حرفه در ایران است. ایشان از اعضای بورد رشته کتابداری پزشکی در وزارت بهداشت تقاضا کرد تا به مطالبات جامعه کتابداری پزشکی برای آگاهی از برنامه مقاطع مختلف رشته برای انطباق با آینده پاسخ دهند. 

دکتر محسن نوکاریزی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی، ضمن ابراز خوشحالی از حضور در این نشست اعلام کرد که کل حرفه را به شکل یک درخت می‌بینم و احساس نیاز می‌کنم که به حرفه کمک کنم تا آینده خوبی برای رشته و حرفه قابل تصور باشد. اگر چنین دیدگاهی در حرفه به وجود آید می‌توان پایداری و اتحاد را به دست آورد و می‌توان به آینده امیدوار بود و گرنه آسیب می‌بینیم.

دکتر شعله ارسطوپور، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی و رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (شاخه خراسان)، نیز در صحبت‌های خود به انسجام کتابداران حوزه پزشکی اشاره و عنوان کرد که ما در حرفه کمتر شاهد فعالیت چنین جمع منسجمی از متخصصان در یک حوزه تخصصی هستیم. ما در ایران گردهمایی کتابداران کتابخانه‌های تخصصی را کمتر شاهد هستیم و جمع کتابداران پزشکی از این جهت بسیار نویدبخش است. با توجه به مباحث طرح شده به نظر می‌رسد خوب است رویکرد پنل به شکل عملیاتی‌تر تعریف و اهمیت این حرفه مشخص شود. چنانچه از رویکرد علمی استفاده شود این احتمال وجود دارد که مدیران وزارتخانه که از فرهیختگان هستند نیز از راه‌حل‌ها استقبال کنند. در این جمع کتابداران متخصص داریم که می‌توانند به کاربران خدمات مبتنی بر نیاز ارائه دهند و برای مثال در میان کادر درمان حضور فعال داشته باشند.

دکتر مجتبی کفاشان، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، در سخنان خود رویکرد مدیریتی جاری را کم‌رنگ‌تر شدن و میهم‌تر شدن مرز میان مدیران صف نسبت به نیروهای ستادی معرفی کرد که می‌تواند هم مزایا و هم معایبی داشته باشد. ایشان به بحث سرقت برخی از درس‌های رشته توسط رشته‌های دیگر اشاره کرد و افزود: این نکته مهم است اما باید توجه کرد که در رشته ما درس‌هایی وجود دارد که برون‌سپاری کرده‌ایم و این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده ضعف اساتید و اعضای هیئت علمی رشته در تدریس آنها باشد.

در ادامه جلسه دکتر ملک‌زاده (دانشگاه علوم پزشکی یاسوج)، دکتر زارعی (دانشگاه علوم پزشکی مشهد)، فاطمه ذاکری فرد (انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی خراسان)، دکتر رشیدی (دانشگاه علوم پزشکی ارومیه)، محمدی (مدیر اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گلستان)، قانعی (دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد) و ازقندی (دانشگاه علوم پزشکی بیرجند) نظرات خود را ارائه کردند. برخی از موارد طرح شده عبارتست از: ضرورت مخاطب‌شناسی، بالاتر بودن رتبه پژوهشی دانشگاه‌های علوم پزشکی که رشته کتابداری دارند، توجه به داشته‌های گذشته، ضعف ارتباطات به ویژه میان بدنه دانشگاهی و حرفه، حضور مدیران غیرمتخصص در رأس کتابخانه‌ها، ضرورت همکاری بین رشته‌های مشابه در ساختار وزارت بهداشت، ارتباط بیشتر با پزشکان، بیماران و مدیران، مطالبه از متولیان آموزش و بورد برای بازنگری در رشته و سرفصل‌ها، افزایش اعتماد به نفس حرفه‌مندان، افزایش شناخت نسبت به آئین‌نامه‌ها و مقررات استخدامی، خودداری از تفرقه و زیرآب زنی، سوق دادن دانشجویان دکتری به سمت کسب جایگاه‌های هیئت علمی پژوهشی و ضرورت تشویق کارهای مؤثر و سودمند در کنار نقد ضعف‌ها و چالش‌ها در حرفه کتابداری پزشکی

در پایان جلسه، دکتر محمدحسین دیانی استاد پیشکسوت دانشگاه فردوسی مشهد در سخنانی اظهار داشت که زمانه دیگر زمانه یک شغل برای یک عمر نیست و همه کتابداران باید در کنار شغل خود، یک حرفه دیگری نیز برای خود داشته باشند. ایشان ترویج سواد و خواندن، ترویج مطالعه جهت‌دار و ترویج پژوهش را به عنوان سه فلسفه حرفه کتابداری دانستند و اعلام کردند که کتابداران پزشکی بیشتر درگیر فلسفه سوم  هستند. دکتر دیانی همچنین به منشور امید که شامل مجموعه فرمایشات مقام معظم رهبری است اشاره کردند و افزودند: مقام رهبری در این منشور شش توصیه داشته‌اند که اولین آنها دانش و پژوهش بوده و پنج توصیه دیگر هم منوط به همین توصیه اول ایشان است. ایشان از کتابداران و مدیران کتابخانه‌ها خواست تا برای توجیه تصمیمات و اقدامات خود به این منبع و سایر منابع بالادستی رجوع کنند.

آخرین اخبار