اولین پیش‌نشست علمسنجی، با عنوان《رویکرد های نو‌ظهور‌علم‌سنجی‌‌‌در‌پایش‌نابرابری‌ها》به دبیری دکتر‌سمیه قویدل و با حضور دکتر عبدالرضا نوروزی چالکی(استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شاهد)، دکترنادیاصنیعی (استادیار کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان)،دکتررسول زوارقی(استاد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تبریز) به عنوان سخنران در روز چهارشنبه ۳۰مهرماه۱۴۰۴ ساعت ۱۷ تا ۱۹دروبینارپلاس نهمین کنگره سالیانه متخصصان‌علوم‌اطلاعات به صورت مجازی برگزار شد.
در ذیل چکیده ای از سخنرانی پیش‌نشست به همراه لینک فایل ضبط شده ان برای بهره‌مندی مخاطبان آمده است:
در ابتدای نشست دکتر‌عبدالرضا‌نوروزی‌چالکی به آن اشاره کرده است که عدالت علمی به عنوان مفهومی کلیدی، بر دسترسی برابر، تولید عادلانه دانش و ارزیابی بدون تبعیض تأکید دارد. عدالت اطلاعاتی نه تنها دسترسی به اطلاعات را تضمین می‌کند، بلکه توزیع قدرت در تولید و انتشار دانش را نیز منصفانه می‌سازد.ایشان همچنین با استناد به گزارش های یونسکو به نابرابری های زبانی و جغرافیایی،جنسیتی،حوزه ای،رفتاری اشاره کرده است.به گفته ایشان در این شرایط علمسنجی با ارائه ابزارها و راهکارهای نوین و پویا، در راستای شناسایی و کاهش این نابرابری‌ها تلاش می‌کند. بر اساس راهکارهای علمسنجی ، توسعه رتبه‌بندی‌ها با تکیه بر پارامترهای واقعی‌تر (مانند تنوع نویسندگان و تأثیر محلی) و طبقه‌بندی صحیح مجلات – بویژه در نظر گرفتن رویکردهای کلان، خرد و تخصصی – ضروری است. به همین ترتیب، عدالت در ارزیابی علمی نیازمند مجموعه‌ای از شاخص‌ها است تا تصویر کاملی از تأثیر پژوهش ارائه دهد، نه یک شاخص تنها؛ این رویکرد نابرابری‌ها را به فرصت‌های برابر تبدیل می‌کند و سیاستگذاران را به ارزیابی هنجاری‌شده دعوت می‌نماید.
و در ادامه دکتر رسول زوارقی به مباحث انفجار داده تا به احتکار داده پرداخته است ایشان در سخنرانی خود بدین اشاره کرده است که اطلاعات به کالایی حیاتی و راهبردی تبدیل شده است اما در کنار فرصت های طلایی‌امکان احتکار اطلاعات نیز وجود دارد مثلا برخی نهاد ها و شرکت ها اطلاعات ارزشمندی را انحصاری نگه داشته و از انتشار آن جلوگیری کرده اند و در نتیجه شکاف های دانشی تعمیق می‌یابد و عدالت اطلاعاتی مورد تهدید قرار میگیرد ایشان همچنین به مصادیق جهانی و ملی احتکار اطلاعات پرداخته اند و در ادامه سخنرانی خود به پیامد های احتکار اطلاعات اعم از تعمیق نابرابری دانشی،کاهش شفافیت و افزایش فساد،کاهش بهره وری علمی و نوآوری و … اشاره کرده است.ایشان همچنین بدین اشاره کرده است که علم سنجی با استفاده از ابزار های نوین می‌تواند به تحقق عدالت اطلاعاتی کمک کند ابزار هایی اعم از طراحی شاخص های نابرابری اطلاعاتی،تحلیل با فناوری های نوین،ترغیب انتشار بازداده و دانش،اطلاع رسانی سیاست محور و ….پرداخته است. و همچنین در پایان سخنرانی خود به پیشنهاد های عملیاتی در ایران اشاره کرده است.
در ادامه خانم دکترنادیاصنیعی سخنرانی خود را اینگونه آغاز کرده است ارزشیابی عملکرد پژوهشی دانشگاهها به عنوان یک رویکرد مرسوم شناخته میشود که در جذب و ارتقا رتبه افراد در محافل علمی تاثیر قابل توجهی دارد. باوجود ظهور و بکارگیری شاخصهای علمسنجی و نظامهای رتبهبندی جهانی، این حوزه با چالشهای متعددی روبروست که متاثر از تحولات عصر حاضر و اتفاقات ناشناخته آینده است از این رو، هدف مطالعه حاضر تعیین ابعاد عدالت محور ارزشیابی عملکرد پژوهشی به روش آیندهنگاری و با رویکرد سناریو در ایران است. مهمترین راهبردهای دستیابی به سناریو مطلوب و عدالت محور ارزشیابی جامع عملکرد پژوهشی در ایران ارائه سناریوی مطلوب به سیاستگذاران پژوهشی در سطح کلان، بازنگری نظام فعلی ارزشیابی عملکرد پژوهشی، فرهنگسازی پژوهش اثرگذار و اخلاقمحور، تامین منابع مالی پژوهش، بکارگیری شاخصهای جدید و نرمالسازی شده در ابعاد اجتماعی، فناوری، اقتصادی، محیطی، و سیاسی؛ تبدیل سنجش پژوهش به ارزیابی، دیپلماسی علمی باز، تامین زیرساختها و امکانات لازم برای گردش و جذب مغزها، همراستا شدن با نظامهای رتبهبندی بینالمللی و الگوگیری از آنها در سطح ملی، اشتراک اطلاعات و از بین بردن دیوارهای پژوهشی، ارائه برنامههای راهبردی و عملیاتی پژوهش، و لزوم تخصصگرایی پژوهشی دانشگاهها در ایران است.
و در آخر دبیر نشست خانم دکتر قویدل با نتیجه گیری از سخنرانی ها به علم سنجی توصیفی تا فهم پویایی های علم اشاره کرده است که به کمک این دو محور علم سنجی از مرحله توصیف ساده عبور کرده است و همچنین ایشان به علم سنجی عدالت محور با بعد انسانی و اخلاقی علم اشاره داشته است
لینک فایل ضبط شده ان جهت بهره‌مندی مخاطبان
هماهنگ کننده پیش نشست:یلدا قلی نژاد(دانشجوی کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه الزهرا(س))