اولین پیش‌نشست پنل کتابخانه‌های پزشکی با عنوان «شناسایی مؤلفه‌های عدالت اطلاعات در بافت سلامت» به دبیری دکتر فاطمه شیخ شعاعی (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران) و با حضور دکتر مصطفی امینی‌رارانی (دانشیار علوم پزشکی اصفهان)، دکتر حسن اشرفی‌ریزی (استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان) و زهرا اطرج (دانشجوی دکتری تخصصی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان) به عنوان سخنران، در روز دوشنبه ۲۱ مهرماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۸ تا ۲۰ در وبینارپلاس نهمین کنگره سالیانه متخصصان علوم اطلاعات به صورت مجازی برگزار شد.
در ذیل چکیده‌ای از سخنرانی پیش‌نشست به همراه لینک فایل ضبط‌شده آن برای بهره‌مندی مخاطبان آمده است:
در ابتدای نشست، دکتر مصطفی امینی رارانی مفهوم عدالت، برابری و نابرابری را مورد بررسی قرار دادند و به اهمیت موضوع عدالت در بافت سلامت و همچنین عدالت اطلاعات در سلامت پرداختند. عدم دسترسی به اطلاعات و پایین بودن سطح سواد سلامت در جامعه، باعث بروز مشکلاتی برای بیماران، سیستم درمانی و افراد جامعه می‌شود؛ مشکلاتی مانند عدم پیشگیری از بیماری، اطلاعات نادرست از منابع، خطاهای پزشکی، استفاده بیشتر از خدمات اورژانس، مصرف خودسرانه و افزایش مصرف داروها، عدم درک برچسب‌های دارویی، پیام‌های بهداشتی و گزارش‌دهی ضعیف از وضعیت سلامت و خوددرمانی.
در ادامه دکتر حسن اشرفی‌ریزی روش پژوهش انجام شده برای شناسایی مؤلفه‌های عدالت اطلاعات را بیان داشتند. پژوهش به روش مرور متون و در قالب مرور حیطه‌ای انجام شده است. پس از آن درخصوص مزیت‌های مرور دامنه‌ای، مراحل انجام مرور به روش JBI ، انتخاب کلیدواژه‌ها، روش جستجو در پایگاه‌های منتخب و همچنین انتخاب مطالعات و تحلیل داده‌ها به روش براون و کلارک توضیحاتی را ارائه کردند. سپس زهرا اطرج نتایج حاصل از مرور متون و مؤلفه‌های عدالت اطلاعات در بافت سلامت بیان داشتند. نتایج حاصل از پژوهش به ۴ مؤلفه اصلی، ۱۸ مؤلفه و ۱۱۵ زیرمؤلفه طبقه‌بندی شدند. مؤلفه‌های اصلی عبارت بودند از ۱) الزامات ساختاری برای عدالت اطلاعات سلامت؛ ۲) بهره مندی عادلانه از اطلاعات سلامت؛ ۳) توانمندسازی؛ و ۴) مدیریت اثربخش. الزامات ساختاری به‌عنوان یکی از محورهای اساسی عدالت اطلاعات سلامت، بستر لازم برای تضمین دسترسی عادلانه به اطلاعات سلامت را فراهم می‌کند، این الزامات شامل سرمایه‌گذاری هدفمند، تأمین نیروی انسانی، توسعه زیرساخت‌ها و نیز سیاست‌گذاری است. بهره‌مندی عادلانه از اطلاعات سلامت به‌عنوان یکی از ارکان بنیادین عدالت اطلاعات سلامت، زمانی محقق می‌شود که همه افراد جامعه بدون تبعیض به محتوای معتبر، متنوع و اثربخش دسترسی داشته باشند. این مفهوم ابعاد متعددی همچون نشر اطلاعات سلامت، کیفیت و اثربخشی محتوا، پوشش جامع گروه‌های مخاطب، تنوع خدمات اطلاع‌رسانی، تنوع منابع اطلاعات سلامت و مشارکت جمعی را دربرمی‌گیرد. توانمندسازی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی عدالت اطلاعات سلامت، نقشی محوری در ارتقای ظرفیت‌های فردی و سازمانی ایفا می‌کند. این مفهوم بر آن است که با تمرکز بر سه بعد اصلی آموزش، توسعه فردی ـ سازمانی و ارتقای سواد، شرایطی را فراهم کند که افراد از جایگاه دریافت‌کننده منفعل اطلاعات فاصله گرفته و در تحلیل، ارزیابی و به‌کارگیری اطلاعات سلامت توانمند شوند. مدیریت اثربخش به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی عدالت اطلاعات سلامت تضمین می‌کند که منابع اطلاعاتی نه‌تنها در دسترس و معتبر باشند، بلکه به‌طور اثربخش در راستای تحقق عدالت اطلاعاتی به کار گرفته شوند.
لینک فایل ضبط‌شده آن جهت بهره‌مندی مخاطبان
هماهنگ‌کننده پیش‌نشست: پریا امیری (دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران)