گزارش دومین پیش‌نشست کتابخانه‌های پزشکی ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات
دومین پیش‌نشست کتابخانه‌های پزشکی ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات در روز چهارشنبه 20 بهمن ماه 1399 در فضای ادوبی کانکت انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران با موضوع «نیازهای اطلاعاتی و خدمات کتابخانه‌های پزشکی، متأثر از تحول دیجیتال» به دبیری دکتر فرزانه فضلی برگزار شد.

مهمانان این پیش‌نشست آقای دکتر علی رشیدی، دانشیار کتابداری و اطلاع‌رسانی و مدیر اطلاع‌رسانی پزشکی و منابع علمی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه و خانم الهام شریف‌پور، دانشجوی مقطع دکتری تخصصی کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان بودند.

در ابتدای نشست خانم دکتر فضلی بعد از معرفی مهمانان خلاصه کوتاهی از نخستین نشست کتابخانه‌های پزشکی را مطرح نمودند. ایشان هدف دومین نشست را ضرورت توجه به نیازهای اطلاعاتی پزشکان، پرستاران و سایر مراقبین بهداشت و درمان و نیز محققان حوزۀ علوم پزشکی با توجه به تنوع کارکرد آن‌ها و نیز دقت و توجه کتابداران و کتابخانه‌های پزشکی به تأمین بسترهای اختصاصی در سیستم‌های اطلاع‌رسانی منابع علمی دانست؛ به‌کارگیری فناوری‌های نوین در ارائه خدمات بهینه کتابخانه‌ها و جذب کاربران بالفعل و بالقوه از مهم‌ترین تلاش‌های کتابداران و کتابخانه‌های پزشکی برای همسو شدن با تحولات سریع و انتظارات کاربران و نیازهای اطلاعاتی آن‌ها است.

در ادامه آقای دکتر علی رشیدی به تبیین نقش کتابخانه‌ها در دنیای مدرن پرداختند و آن را مکانی برای گردآوری و تبادل اطلاعات بر پایه ابزارها و تکنولوژی‌های پیشرفته اطلاعات و ارتباطات دانستند. ایشان همچنین به مهم‌ترین نقش‌های کتابداران که مبتنی به فناوری‌های اطلاعاتی تعریف شده‌اند پرداختند، از جملۀ آن‌ها کتابدار فراداده، کتابدار دیجیتال، کتابدار داده‌های پژوهشی، کتابدار آرشیو دیجیتال، کتابدار وب و خدمات دیجیتال می‌توان نام برد. از مهم‌ترین برنامه‌های پیشنهادی برای کتابداران دیجیتال: توسعه و توانمندی کتابداران در سواد اطلاعاتی، ارتقاء توانایی در سازماندهی و دسترس‌پذیری فراداده‌ها، توسعه فرهنگ بازاریابی دیجیتال، کتابداران چندرسانه‌ای، کتابداران مجموعه منابع دیجیتال، کتابداران حق مؤلف را نام بردند. دکتر رشیدی مهم‌ترین ویژگی‌ها و صلاحیت‌های مورد نیاز برای مدیریت کتابخانه‌ها در تحقق تحول دیجیتال را مدیریت کلان و تأمین زیرساخت برای کتابخانه‌های دیجیتال، تعریف سیاست‌ها و رویکردهای استاندارد دیجیتالی شدن، برنامه‌ریزی مالی و تأمین منابع مربوط به آن، مدیریت کارکنان، آموزش‌های کارکنان و مراجعین کتابخانه، توجه به حق مؤلف در رویکردهای دیجیتالی، توجه به روش‌های مختلف گردآوری و سازماندهی منابع دیجیتال، مدیریت قابلیت‌های همکاری و ارزیابی‌های مناسب با رویکردهای متناسب با کتابخانه‌های دیجیتال را ذکر نمودند. ایشان به اهمیت حفاظت از منابع و اطلاعات دیجیتال پرداختند و همچنین تغییر در فرایند‌ها و ضوابط دسترسی به منابع دیجیتال نسبت به منابع چاپی، امنیت و تعیین سطوح دسترسی به منابع دیجیتال نیز از مهم‌ترین مواردی است که کتابداران باید لحاظ نمایند. یکی از مهم‌ترین نقش‌های کتابداران در تحول دیجیتال کتابدار فراداده بود که دکتر رشیدی به ضرورت آن اشاره نمود. در ادامه ایشان به اهمیت نقش بهره‌مندی از زیرساخت‌های دیجیتال در سیستم‌های مراقبت سلامت اشاره نمودند.

 

 

 

 

 

 

 

سپس خانم شریف‌پور سخنان خود را با موضوع بازیابی تصاویر پزشکی آغاز کردند، ایشان ضمن ارائه تعریف و اهمیت تصاویر پزشکی در آموزش و منابع تخصصی به کاربرد تصاویر پزشکی به عنوان یکی از منابع کتابخانه‌ای که در تحول دیجیتال روش‌های تهیه، سازماندهی و انتشار آن دچار تحولات قابل توجهی شده است پرداختند. از مهمترین کاربردهای تصاویر در علم پزشکی می‌توان به تشخیص بیماری، درمان، آموزش و پژوهش اشاره کرد. خانم شریف‌پور به (DICOM) و (PACS) به عنوان مهم‌ترین سیستم‌های ادغام تصاویر اشاره نمودند. همچنین به ویژگی‌های چهار تکنیک تصویر برداری شامل رادیولوژی، سونوگرافی، ام آر آی و سی‌تی اسکن و نیز ویژگی‌های هریک پرداختند. در این بخش به روش‌های نوین تصویربرداری در پزشکی اشاره شد. از مهم‌ترین سیستم‌های بازیابی تصاویرکه در این بخش به آن اشاره شد، نمایه تصاویر مبتنی برمتن، نمایه تصاویر مبتنی بر محتوا و فلوکسونومی بود. ایشان در ادامه سخنان خود به پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی از جمله Primal Picture که همواره در آموزش دانشجویان علوم پزشکی و دروس آناتومی بسیار پرکاربرد هستند؛ اشاره نمودند. در پایان به پررنگ‌تر شدن نقش تصاویر در تجارت جهانی مبتنی بر فضای دیجیتال و رقابت ابرموتوهای جستجو و شرکت‌های بزرگ مانند اپل، مایکروسافت و آی بی ام اشاره کردند.

دکتر فضلی در ادامه به نقش پررنگ منابع الکترونیک و سرعت تولید علم در حوزۀ پزشکی اشاره نمودند و توجه به ابزارهای کارآمد و هوشمند که دراختیار کادر درمان و محققان پزشکی قرار دارد و الزام بازنگری در خدمات کتابخانه از مرحله تأمین منابع تا سازماندهی و انتشار و دسترس‌پذیری آن را یک ضرورت دانستند.

خانم دکتر صمیعی ضمن تشکر از سخنرانان پیشنهاد ایجاد کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران را مطرح نمودند و ایجاد یک نظام یکپارچه از منابع علمی سازماندهی شده در نرم افزارهای کتابخانه‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی را ضروری دانستند.

در ادامه دکتر سید علی مرد، مدیر اطلاع‌رسانی پزشکی و منابع علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، ایده خود را درخصوص تولید و انتشار کتب تخصصی با مشارکت دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه بیان نمودند. که تلاش می‌شود این کتاب‌ها در حجم کوتاه در نسخه چاپی و صوتی با تصویربرداری و صداگذاری تیم همکار تهیه شود.

دکتر فضلی ضمن تقدیر از خلاقیت به‌کار گرفته شده، سرعت در دسترسی و سادگی در بهره‌مندی از محتوا را برای تغییر شکل و ساختار منابع علمی حائز اهمیت دانستند و تولید فست بووک را به عنوان رویکرد تازه در خلق محتوای علمی برای خوانندگان تخصصی بیان نمودند. فست بوک کتابی است نسبتا کوتاه دارای محتوای چندرسانه‌ای که به‌راحتی پیام را منتقل می‌کند و استفاده از آن آسان است.

سپس پیام صوتی خانم دکتر اخوتی دبیر بورد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی توسط آقای دکتر بیدختی پخش شد، ایشان به اهمیت تحول در محتوای آموزشی دانشجویان همگام با تحول دیجیتال در کتابخانه‌های تخصصی پزشکی اشاره نمودند.

در پایان دکتر صمیعی دبیر علمی کنگره مباحث مطرح شده و مشارکت حضار را در این نشست، بسیار کاربردی و مؤثر دانستند و دکتر فضلی تدوین یک نقشه راه برای تحقق تحول دیجیتال برای حفظ کاربران کتابخانه و هویت کتابخانه‌های پزشکی در ساختار دانشگاه‌های علوم پزشکی را حائز اهمیت دانستند.

لینک ضبط شده این نشست: http://learning.ilisa.ir/pnp4y47hrzc2

گزارش: دکتر فرزانه فضلی، دبیر پنل کتابخانه‌های پزشکی

آخرین اخبار