دومین پیش‌نشست پنل کتابخانه‌های پزشکی با عنوان «نقش چت‌بات‌ها در ارتقای عدالت اطلاعاتی و دسترسی برابر به خدمات و دانش در حوزه سلامت» به دبیری دکتر فاطمه شیخ شعاعی (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران) و با حضور دکتر محمد هیوا عبدخدا (استاد گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی تبریز) به‌عنوان سخنران، در روز چهارشنبه ۲۸ آذرماه ۱۴۰۴ ساعت ۱۰ تا ۱۲ در وبینار پلاس نهمین کنگره سالیانه متخصصان علوم اطلاعات به‌صورت مجازی برگزار شد.
در ذیل چکیده‌ای از سخنرانی پیش‌نشست به همراه لینک فایل ضبط‌شده آن برای بهره‌مندی مخاطبان آمده است:
در ابتدا نشست دکتر عبدخدا مطرح کردند که چت‌بات‌ها به‌عنوان یکی از فناوری‌های نوظهور، به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به درگاه‌های اصلی دسترسی به اطلاعات و خدمات دیجیتال در حوزه‌های گوناگون مانند حقوق، آموزش و پژوهش هستند. آنها با فراهم‌کردن دسترسی سریع، کم‌هزینه و کاربرپسند به اطلاعات، ظرفیت بالینی برای ارتقای عدالت اطلاعاتی دارند؛ به این معنا که می‌توانند شکاف میان افرادی که امکان دسترسی به خدمات تخصصی دارند و گروه‌های محروم یا آسیب‌پذیر را کاهش دهند. کیفیت خدمات و اطلاعات ارائه شده توسط چت‌بات‌ها نقشی کلیدی در رضایت کاربران دارد. عواملی مانند سهولت استفاده، لذت ادراکی و سودمندی از پیش‌بینی‌کننده‌ای اصلی تداوم استفاده محسوب می‌شوند. افزون بر این، ویژگی‌هایی همچون امنیت، توانایی، همدلی و خیرخواهی در چت‌بات‌ها می‌توانند اعتماد کاربران را افزایش دهند و اثرات منفی احتمالی را در تعاملات کاهش دهند. از این منظر، چت‌بات‌ها نه‌تنها ابزار فنی، بلکه واسطه‌هایی برای ایجاد اعتماد و کاهش نابرابری در دسترسی به اطلاعات هستند. در حوزه آموزش، مرورهای نظام‌مند نشان داده‌اند که چت‌بات‌ها می‌توانند به‌عنوان معلم یا همتا در فرایند یادگیری عمل کنند و از طریق شخصی‌سازی آموزش، پشتیبانی در انجام تکالیف، توسعه مهارت‌ها و تعامل مستمر، به بهبود یادگیری و افزایش رضایت دانشجویان کمک کنند. برای مدرسان نیز این فناوری موجب صرفه‌جویی در زمان و بهبود شیوه‌های تدریس می‌شود. چنین کارکردهایی نشان می‌دهد که چت‌بات‌ها می‌توانند فرصت‌های آموزشی بهتری را ایجاد کرده و به کاهش نابرابری‌های آموزشی کمک کنند. باوجود این مزایا، چالش‌هایی همچون دقت پایین داده‌ها، محدودیت‌های طراحی، و مسائل اخلاقی همچنان وجود دارند. برای بهره‌گیری پایدار و مسئولانه از چت‌بات‌ها، توجه به شفافیت، کاهش سوگیری الگوریتمی، و تدوین چهارچوب‌های اخلاقی ضروری است. در مجموع، چت‌بات‌ها اگر به‌درستی طراحی و به کار گرفته شوند، ابزاری مؤثر برای ارتقای عدالت اطلاعاتی و دسترسی برابر به خدمات و دانش در حوزه‌های مختلف خواهند بود.
لینک فایل ضبط‌شده آن جهت بهره‌مندی مخاطبان:
هماهنگ‌کننده پیش‌نشست: پریا امیری (دانشجوی کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران)
