گزارش دومین پیش‌نشست شاخه‌های استانی ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات
دومین پیش‌نشست شاخه‌های استانی کنگره روز دوشنبه مورخ 23 فروردین ماه 1400 به صورت برخط با موضوع نقش شاخه‌های استانی در ترغیب کتابخانه‌ها و کتابداران در همراهی با تحول دیجیتال برگزار شد. دبیر این نشست دکتر حسن مقدس‌زاده، دبیر کمیته شاخه‌های استانی انجمن بودند. سخنرانان این نشست عبارت بودند از: دکتر محمدرضا قانع، رئیس هیئت‌مدیره شاخه منطقه جنوب کشور؛ دکتر شعله ارسطوپور، رئیس هیئت‌مدیره شاخه خراسان و دکتر عیسی زارعی، عضو هیئت‌مدیره انجمن شاخه قم.

در این نشست ابتدا دکتر میترا صمیعی دبیر علمی کنگره مقدمه‌ای کوتاه در زمینه تحول دیجیتال ارائه نمودند و به بیان بحث افزایش استفاده از فناوری اطلاعات برای بهبود خدمات کتابخانه‌ها پرداختند و بیان داشتند که کتابخانه‌ها و کتابداران برای تداوم حیات و شغل خود، ناگزیرند در تحول دیجیتال قرار بگیرند و این نشست می‌تواند در ترغیب کتابداران و کتابخانه‌ها در حوزۀ تحت پوشش کتابخانه‌ها بسیار تأثیرگذار باشد. ایشان در پایان از تمامی عزیزانی که به عنوان سخنران در این پیش‌نشست حضور دارند، تشکر نموده و به آن‌ها خوش آمد گفتند.

در ادامه دکتر مقدس‌زاده به عنوان دبیر نشست از تیم اجرایی و علمی کنگره تشکر نمودند و با اشاره به مسئله نقش شاخه‌ها در ترغیب کتابخانه‌ها و کتابداران در همراهی با تحول دیجیتال بیان داشتند که ابتدا بحث با کلیات شروع و سپس فرصت‌ها و در نهایت چالش‌های پیش روی شاخه‌ها بررسی خواهد شد.

اولین سخنران  دکتر محمدرضا قانع، رئیس محترم هیئت‌مدیره شاخه منطقه جنوب کشور و عضو هیئت‌علمی مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری بودند. ایشان در سخنرانی خود ابتدا به صورت مختصر به تحول دیجیتال و مفاهیم مربوط به آن پرداختند و بیان داشتند که از آن‌جایی که انجمن‌های علمی با محیط‌های علمی سروکار دارند، انتظار می‌رود حرکت‌ها و اقداماتی را در راستای تحول دیجیتال به انجام رسانند. تحول دیجیتال باعث شده که بتوان در کتابخانه‌ها خدمات متنوعی از جمله با استفاده از بلاکچین، اینترنت اشیاء و غیره ارائه نمود. انجمن‌ها مسئولیت دارند که بین تحول دیجیتال با نیازها و به ویژه نیازهای آینده جامعه ارتباط برقرار کنند و پژوهش‌هایی را با استفاده از این فناوری‌ها انجام دهند و پژوهش‌ها را به این سمت هدایت کنند. همچنین باید آموزش‌ها نیز به سمت استفاده از فناوری‌های جدید هدایت گردد و انجمن می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد. انجمن‌ها باید در راستای توسعه سیستم‌های جدید، راهکارهایی برای توانمندسازی کتابداران از طریق ارائه آموزش‌های لازم، هدایت پژوهش‌ها و غیره اقدامات مؤثری انجام دهند.

سخنران دوم این نشست  دکتر شعله ارسطوپور، عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد و رئیس هیئت‌مدیره شاخه خراسان بودند. ایشان به مسئله فرصت‌های پیش روی شاخه‌های استانی برای ترغیب کتابداران برای تحول دیجیتال پرداختند. ایشان اشاره نمودند که روز به روز در حال فاصله گرفتن از فضای سنتی در کتابخانه هستیم و ناگزیریم از امکانات فضای مجازی و فناوری‌ها استفاده کنیم، چرا که در غیر این صورت امکان ادامه حیات نخواهیم داشت. امروزه نیازهای مخاطبان و مراجعان کتابخانه دیگر مثل گذشته نیاز یک طرفه نیست، بلکه به دنبال فضاها و امکانات چندکاربره و چندکاربردی هستند که ایجاد تعامل و ایجاد یک فضای اجتماعی کند. با توجه به پذیرش فضای مجازی از سوی جامعه، کتابخانه‌ها می‌توانند علاوه بر حفظ کارکردهای اولیه به ارائه خدمات در فضای مجازی نیز بپردازند و این خود یک فرصت برای کتابخانه است. در این راستا فرصتی پیش روی انجمن است که می‌تواند یک سری نشست‌ها و اتاق‌های فکری را با همکاری کتابخانه‌ها ایجاد نماید و به کتابخانه برای تدوین راهکار و برنامه‌ریزی در راستای حرکت به سوی تحول دیجیتال کمک فکری نمایند. فرصت دیگری که پیش روی کتابخانه‌هاست این مورد است که برای تأمین نیازهای اطلاعاتی مخاطبان خود از امکانات دسترسی آزاد با ایجاد سیاست‌گذاری و سامان‌دهی درست استفاده نماید، در این مسیر انجمن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. انجمن می‌تواند با ارائه خدمات توصیه‌ای، مشاوره‌ای و آموزشی به کتابخانه‌ها کمک کند تا در راستای تحول دیجیتال گام‌هایی مؤثر بردارند. همچنین اعضای هیئت‌مدیره انجمن ارتباطات خوبی با لایه‌های مختلف مدیران، تصمیم‌گیران و جامعه دارند و می‌توانند از این روابط برای حرکت سریع‌تر کتابخانه‌ها در راستای تحول دیجیتال استفاده نمایند.

سخنران سوم این نشست دکتر عیسی زارعی، پژوهشگر صدا و سیمای مرکز قم و عضو هیئت‌مدیره انجمن شاخه قم بودند که به مسئله چالش‌های پیش روی کتابخانه‌ها و شاخه‌ها در راستای حرکت به سوی تحول دیجیتال پرداختند. ایشان در سخنرانی خود با توجه به اهداف و مأموریت‌های انجمن، چالش‌ها را به سه حوزۀ چالش‌های پیش روی کتابخانه‌ها، کتابداران و جامعه تقسیم نمودند. در حوزه کتابخانه‌ها اینگونه احساس می‌شود که تمایل چندانی برای ایجاد تحول دیجیتال وجود ندارد که از مهم‌ترین دلایل آن آگاه نبودن به ارزش این تحولات است. شاید بتوان این عدم تمایل را به عدم خلاقیت و یا مقاومت در مقابل تغییر ارتباط داد که در گذشته نیز در انتقال از فضای کاملاً سنتی به فضای مدرن‌تر نیز شاهد بوده‌ایم. همچنین عدم آشنایی کتابخانه‌ها با این ابزار جدید نیز می‌تواند یکی از دلایل این مقاومت در مقابل تغییر باشد. چالش دیگر پیش روی کتابخانه‌ها کمبود منابع مالی است که کتابخانه‌ها همیشه با آن روبرو بوده‌اند. چالش دیگر تعدد سازمان‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در حوزۀ کتابخانه‌هاست. اما چالش پیش روی کتابداران شاید یکی از مهم‌ترین عوامل عدم وجود مهارت‌های لازم در کتابداران و به نوعی عدم تمایل آن‌ها به همکاری با فعالیت‌های انجمنی و بی‌انگیزگی برای شرکت در فعالیت‌ها و کارگاه‌های انجمن است. چالش دیگر اینکه کتابداران کم‌تر با رسانه‌های ارتباط جمعی و عمومی و همچنین نهادهای بالادستی و تصمیم‌ساز در ارتباط هستند. در ارتباط با جامعه نیز چالش اصلی این است که هنوز شناخت لازم و کافی از سوی جامعه نسبت به حرفه وجود ندارد، بنابراین حمایت و استقبال لازم هم از سوی جامعه نسبت به فعالیت‌های حرفه صورت نمی‌گیرد. یکی از دلایل اصلی این مسئله جایگزین‌های جذابی چون اینترنت، اپلیکیشن‌ها و غیره است که کاربران می‌توانند به راحتی به آن‌ها به جای مراجعه به کتابخانه‌ها دسترسی داشته باشند. چالش دیگر در حوزۀ مخاطب بحران‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که جامعه در بحران‌های مختلف اول جنبه‌های اقتصادی خود را در اولویت قرار می‌دهد و در انتها به مسائل فرهنگی می‌رسد و به آن می پردازد.

پس از پایان سخنرانی‌ها، پرسش و پاسخ انجام شد و چند تن از حاضرین سؤال‌هایی مطرح کردند که سخنرانان به این سئوال‌ها پاسخ دادند.

گزارش:پنل شاخه‌های استانی،دکتر مقدس‌زاده
https://learning.ilisa.ir/provincialbranches/

آخرین اخبار