کنگره متخصصان علوم اطلاعات با وجود پاندمی کرونا بعد از ۲ سال کار علمی مداوم به ششمین گام خود رسید و از ۲۴ آبان تا ۲۸ آبان ۱۴۰۰ به صورت غیر حضوری برگزار شد . در کنگره امسال سعی بر آن بود نشست های تخصصی با حضور دانشگاهیان ( اعضای هیات علمی و دانشجویان )، حرفه مندان ( کتابداران ، ارشیویست ها و موزه داران و فعالان تحول دیجیتال ) و مدیران از سراسر کشور ایران برگزار شود . به این منظور ۲۰ کارگروه تخصصی در زمینه های تخصصی مختلف تشکیل شد. پاندمی کرونا و تغییر زمان برگزاری کنگره از خردادماه به آبان‌ماه ۱۴۰۰، زمان بیشتری در اختیار کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی قرار داد و باعث شد که فرصتی برای حضور تمام متخصصان از سراسر کشور و خارج از کشور در پیش نشست های برگزار شده و نشست های اصلی کنگره، فراهم شود .
مدت‌ها قبل از برگزاری کنگره، کارگروه‌های تخصصی تشکیل شدند و به صورت تخصصی، زمینه‌های تخصصی هر کارگروه مورد بحث و تبادل نظر قرارگرفتند. امسال به دلیل شرایط همه‌گیری بیماری کرونا و تغییر زمان برگزاری کنگره از خردادماه به آبان‌ماه ۱۴۰۰، چنانکه پیشتر اشاره شد، فرصت بیشتری در اختیار کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی قرار گرفت. بدین ترتیب که، به جای ارائه مقاله در کنگره، کار در یک کارگروه تخصصی مطرح شده و مورد بحث قرار می‌گیرد و در نهایت، نتیجه آن در نشست اصلی کنگره ارائه می شود و این فرصتی را برای ایجاد تحول حوزه علوم اطلاعات و آرشیوی فراهم می کند. در کنگره ششم متخصصان علوم اطلاعات نزدیک به ۴۰ پیش نشست تخصصی و شش برنامه زنده اینستاگرامی در زمینه بیان تجربیات کتابداران آموزشگاهی در ارائه خدمات کتابخانه ای در دوران شیوع بیماری کرونا، دو سخنرانی تخصصی در موضوع مسائل اخلاقی در پژوهش و پژوهشگری دیجیتال در طول یکسال برگزار شد که ماحصل آنها گردهمایی خبرگان دانشگاهی و حرفه‌ای تحول دیجیتال و علوم اطلاعات وتبادل و تعاطی تجارب مشترکشان بود.
به منظور آشنایی تخصصی و حرفه ای متخصصان علوم اطلاعات ، کتابداران ، آرشیویست ها با مفاهیم و موضوعات تحول دیجیتال ، ۱۷ کارگاه تخصصی در قالب “دوره حرفه ای تحول دیجیتال در کتابخانه ها و آرشیوها ” توسط خبرگان دانشگاهی و حرفه‌ای تحول دیجیتال ، بازاریابی دیجیتال و علوم اطلاعات و داده برگزار شد. محور اصلی کنگره ششم «ما و تحول دیجیتال : راهبردهای تحول دیجیتال در کتابخانه ها ، آرشیوها و موزه ها، » است .از این‌رو، نشست‌های تخصصی کنگره ششم با رویکرد «تحول دیجیتال» به منظور برقراری پیوند علمی و حرفه¬ ای بین متخصصان علوم اطلاعات و خبرگان تحول دیجیتال طراحی شد. انتظار داشتیم با برگزاری این پیش نشست ها و نشست های اصلی کنگره ششم، ضمن رصد فرصت‌ها و تبیین چالش‌ها، راهکارهایی برای تغییر مدیریت و فرهنگ سازمانی در فرایندهای کتابخانه ها و آرشیوها حاصل شود. از ویژگی‌های کنگرۀ ششم، برگزاری ۱۹ نشست تخصصی با محوریت تحول دیجیتال و علوم داده در کتابخانه ها و آرشیوها با حضور متخصصان و خبرگان علوم اطلاعات وتحول دیجیتال ملی و بین المللی است .
دو متخصص علوم اطلاعات بین المللی (مارک نیدلمن ،رئیس کمیته استاندارد انجمن علوم اطلاعات و فناوری (ASIS&T)؛ وویکتوریا اوون (رییس کمیته استاندارد ایفلا و عضو هیات علمی علوم اطلاعات دانشگاه تورنتو) ) و نیز دکتر شامی زنجانی ، دانشیار دانشگاه تهران و بنیانگذارو دبیر جایزه ملی تحول دیجیتال در روز افتتاحیه ؛استفان وایبر ، عضو هیات مدیره ایفلا در اختتامیه کنگره ششم متخصصان علوم اطلاعات سخنرانی کردند، و دو متخصص بین المللی علوم اطلاعات و آرشیوی (دکتر ری ادمونسون( مشاور آرشیو دیداری شنیداری و مدیر افتخاری آرشیو ملی صدا و تصویر استرالیا) در نشست آرشیوهای دیداری شنیداری و جان ریچاردز (رئیس بخش سواد و خواندن ایفلا) در نشست کتابخانه های عمومی سخنران بودند.
در نشست های اصلی و پیش نشست های کنگره تلاش شد که از متخصصان تحول دیجیتال ، مدیریت فناوری اطلاعات و داده در سطح ملی و بین المللی استفاده شود و خوشبختانه یک همگرایی و تعامل سازنده ای بین این متخصصان شکل گرفت .
از جمله برنامه‌های سالانه کنگره متخصصان علوم اطلاعات انتخاب پژوهش‌ها و آثار برگزیده در قالب «جوایز ملی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران» است. پنجمین دوره اهدای این جوایز با هدف توسعه فعالیت‌های نظری و حرفه‌ای، در اختتامیه کنگره برگزار و امسال جایزۀ استاد نوش افرین انصاری برای اولین بار به برگزیده کتابدار اجتماعی تعلق خواهد گرفت.
در اینجا لازم می بینم از همه دست اندرکان برگزاری کنگره ششم متخصصان علوم اطلاعات و در واقع دوستان و یاران دلسوزی که همواره در تمامی مراحل و پیچ و خم های این مسیر طولانی بنده حقیر را مورد لطف و عنایت خود قرار داده اند، بی آنکه خم به ابرو آورده و یا دچار دلسردی شوند، صمیمانه تشکر می نمایم خصوصا از تلاش های کمیته امور بین الملل انجمن برای هماهنگی و دعوت سخنرانان متخصص بین المللی سپاسگزارم.در پایان امیدوارم با انتشار یافته‌ها و پی‌گیری مباحث طرح‌شده در کنگره، شاهد رشد و ارتقاء هرچه بیشتر رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی و تحول دیجیتال در کتابخانه ها و آرشیوهای کشورمان باشیم.
بیانیه ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات
با استعانت از پروردگار متعال ، ششمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات با موضوع اصلی”ما و تحول دیجیتال: راهبردهای تحول دیجیتال در کتابخانه ها ، آرشیوها و موزه ها ” و هدف بررسی چالش ها و مسائل موجود در همگرایی دیجیتالی کتابخانه ها ، آرشیوها و موزه ها با صنایع داده محور ،تجربه دیجیتال و تجارب زیسته کتابخانه ها از منظرتحول دیجیتال و فرهنگ سازی تحول دیجیتال در کتابخانه ها و نیز برقراری پیوند علمی و حرفه¬ ای بین پژوهشگران علوم اطلاعات ، تحول دیجیتال ،علوم داده، کتابداران و آرشیویست های شاغل در کتابخانه¬ ها و آرشیوهای کشور، به همت انجمن علمی کتابداری و اطلاع ¬رسانی ایران در قالب ۱۹ نشست تخصصی از ۲۴ تا ۲۸ آبان برگزار شد.در طول کنفرانس ، سخنرانان با تاکید بر فرهنگ سازی تحول دیجیتال در ساختار کتابخانه ها و آرشیوها ، به لزوم مدیریت تغییر مبتنی برداده و حاکمیت دیجیتال در کتابخانه ها ، آرشیوها ،و نیز ضرورت آموزش مستمرکتابداران با مفاهیم تحول دیجیتال و فناوری های نوین اطلاعاتی به منظور تقویت مهارت های فنی آنها را تاکید نمودند.در طول برگزاری کنگره ششم تجارب زیسته دانشگاه ها در آموزش الکترونیکی ،کتابخانه ها در ارائه خدمات به مراجعان در فضای مجازی در پاندمی کرونا ، ارائه شد. ضمن تقدیر و تشکر از تمام دبیران علمی وسخنرانان نشست های کنگره ششم و دست اندرکاران این رویداد علمی( اعم از راهبری ، اجرایی ، بین الملل) بیانیه پایانی کنگره ششم متخصصان علوم اطلاعات را به شرح ذیل اعلام می دارم:
۱.ایجاد سامانه جامع آرشیوی و پایگاه اشتراکی تعاملی در آرشیو های ایران، به منظور دسترس پذیری و مدیریت منابع اطلاعاتی الکترونیکی ؛
۲. لزوم فرهنگ سازی تحول دیجیتال ، اصول مدیریت تغییرداده محور در کتابخانه ها و آرشیوها ؛
۳. کنترل کیفیت داده و پیاده سازی مدیریت داده بر اساس الگوهای نوین تحول دیجیتال در کتابخانه ها و آرشیوهای کشور
۴. توجه به زیرساخت های بومی در پردازش زبان فارسی و ابزارهای تحلیل و پردازش زبان فارسی و استخراج معنا و موضوع از متن؛
۵. تدوین رهنمودهای ملی با همکاری شورای عالی عتف برای تبیین مفاهیم اخلاق علمی در پژوهش، تشریح مصادیق کژ رفتاری پژوهشی ،شاخص های ارزیابی و رتبه بندی پژوهش ها به منظور رعایت ملاحظات اخلاقی در پژوهش ها؛
۶. لزوم توجه جدی به زیرساخت های مخابراتی، اینترنت و ارتباطات در دانشگاه ها برای تسهیل بهره گیری از امکانات فضای مجازی در پساکرونا
۷. ظرفیت سازی اشتغال دانش آموختگان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در صنعت اطلاعات و علوم داده وتعریف پست های سازمانی مبتنی بر تحول دیجیتال و فناوری های نوین اطلاعاتی
۸. ترویج آموزش علم اطلاعات مبتنی بر سرفصل های درسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ظرفیت سازی و طراحی برنامه درسی بین رشته ای و تعریف رشته های مبتنی بر نیازهای جامعه و صنعت اطلاعات ؛
۹. پیاده سازی سامانه ارزیابی و بهره وری کتابداران و کتابخانه های پزشکی در کتابخانه های تحت پوشش وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی برای تعالی حرفه ای کتابداران شاغل
۱۰. ضرورت توجه به هوش دیجیتال نسل بومیان دیجیتال و شناسایی نیازها وانتظارت آنها از کتابخانه ها
۱۱. تدوین برنامه آموزشی و تعریف دوره های مستمر آموزشی متناسب با نیاز روز برای توانمندسازی کتابداران شاغل در کتابخانه ها و آرشیوها
۱۲. حمایت و پشتیبانی مستمر از طرح تدوین استاندارد کتابخانه ها و مراکز اسناد تخصصی
۱۳. لزوم مدیریت کتابخانه ها و آرشیوها از منظر تفکر پلتفرمی
۱۴. ایجاد کتابخانه بین المللی کودک و نوجوان در ایران برای شناساندن ادبیات و فرهنگ غنی کشورایران
۱۵. کاربست بازی‌وارسازی (گیمیفیکشن) در تقویت عادت به مطالعه و جذب کودکان و نوجوانان به کتابخانه ها ؛
۱۶. احیای پست کتابدار آموزشگاهی به عنوان مهمترین مطالبه کتابداران کتابخانه های آموزشگاهی
۱۷. تامین منابع اطلاعاتی پشتوانه برنامه درسی در قالب های تحت وب و برنامه های کاربردی ویژه دانش آموزان و معلمان
۱۸.آموزش معلمان و خانواده ها جهت توسعه سواد اطلاعاتی- رسانه ای و مطالبه گر نمودن آنها در زمینه دسترسی به محتوای با کیفیت و ارزان متناسب با دانش آموزان
۱۹.ضرورت توجه به دیدگاههای نظری و رویکردهای نوین سازماندهی دانش، نظام های معنایی در بسترهای نوین اطلاعاتی در کتابخانه ها و آرشیوها
۲۰. توجه بخش آموزش دانشگاهی با رویکرد عملی سازمان دهی دانش و ضرورت درس کارآموزی برای تقویت مهارت ها و دانش فارغ التحصیلان رشته در زمینه سازمان دهی دانش ونظام های معنایی؛
۲۱.تدوین شرح وظایف و شرایط احراز بعنوان مرجع دیصلاح برای صدور گواهینامه شایستگی و تایید صلاحیت های علمی_حرفه ای کتابداران با استناد به استانداردهای موجود کشورهای مختلف
۲۲. برنامه ریزی راهبردی و آینده نگری کتابخانه ها و آرشیوها به منظور ارائه خدمات کتابخانه ای مبتنی برتجربه دیجیتال و تجارب زیسته کتابخانه ها وآرشیوها از تحول دیجیتال.
امید است با همت و برنامه ریزی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران ، سازمان ها ونهادهای مرتبط از جمله سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ، گروه های آموزشی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، اساتید دانشگاهی، پژوهشگران و حرفه مندان در این زمینه گام های موثری برداشته شود.
با تشکر و آرزوی توفیق برای تمامی متخصصان علوم اطلاعات و داده
لینک فیلم مراسم اختتامیه