چکیده: در این نشست، تلاش شد چالش‌های مربوط به استانداردهای کتابخانه در محیط الکترونیکی شناسایی شود و تا حد ممکن راهکارهایی برای فائق آمدن بر این چالش‌ها ارائه گردد. نخست در این نشست به ضرورت استفاده از استانداردها برای ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی اشاره شد. از آنجائیکه کتابخانه ملی، نهاد کتابخانه‌های عمومی و برخی از کتابخانه­ها نیز هر یک به نوعی یک بخش استانداردسازی دارد، هدف این است که این‌ها تجمیع شوند و بتوان برنامه‌ریزی خوبی را برای پیشبرد این استانداردها ارائه داد. در ادامۀ این نشست، به بحث دربارۀ وضعیت استانداردسازی، خدمات استاندارد در ایران و جهان پرداخته شد. تی.سی.۴۶ یکی از کمیته‌های فنی فعال سازمان ملی استاندارد در خارج از کشور است که در ایران نیز فعالیت‌هایی داشته است؛ اما شوربختانه به دلیل متمرکزنشدنِ استانداردسازی در یک ‌نهاد و پراکنده‌کاری در سازمان‌های مختلف، این تمرکز به ‌طور کامل برقرار نشده است. در حال حاضر همان‌طور که فناوری اطلاعات روزبه‌روز در کتابخانه‌ها و مراکز آرشیوی وارد می‌شود استانداردها نیز به این سمت گرایش پیدا کردند و این نشان می‌دهد که باید تلاش شود این استانداردها در نرم‌افزارها نیز رعایت شود. بسیاری از استانداردهای موجود با شرایط فناوری موجود در کشور همخوانی ندارد؛ زیرا استانداردها را بدون توجه به مسائل فناوری کشور ترجمه کرده­اند. در ادامۀ این نشست به بحث دربارۀ نقش استانداردها در ارائۀ خدمات به کاربران پرداخته شد. در این راستا، ضمن اشاره به وجود محدودیت در امکانات، موجودی، محتوا، ابزارها و نیروهای ارائه‌دهنده خدمت به یکپارچه­سازی خدمات و پیاده­سازی استانداردها در این حوزه تأکید شد. پس از آن، به چالش­های ترجمۀ استانداردها اشاره شد. استانداردهای ترجمه شده نمی­توانند نیازهای بومی کاربران را برطرف نمایند؛ زیرا کاربران، کتابخانه­ها و محیط­ها ویژگی­های خاصی دارند که در این استانداردها نمایش داده نمی­شوند. از سوی دیگر، به خدمات از سه منظر فناوری، محتوا و کیفیت خدمتی که ارائه می‌شود، نگاه می‌شود. در بحث محتوا یا بحث خود کیفیت خدمتی که ارائه می‌شود استانداردهایی که در این حوزه استفاده می­شود باید بومی‌سازی شوند تا بتوانند نیازهای آن‌ها را برطرف سازند. مورد دیگری که وجود دارد به‌روزرسانی این استانداردها است. استانداردها و فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها آمده‌اند اما کتابدار به استاندارد تجهیز نشده است. در این راستا، اساتید می­توانند اطلاعات کتابدار را دربارۀ صنعت استاندارد و صنعت کتابداری افزایش دهند. از سوی دیگر برگزاری برنامه­هایی چون آموزش‌های حین خدمت و آموزش‌های حرفه‌ای کوتاه‌مدت نقش انجمن‌هاست. یکی از هدف‌های ایجاد انجمن همین است که بین سه ضلع مثلث (کاربر، کتابدار و فناوری) ارتباط برقرار کند. انجمن می­تواند کمیته استانداردی را تشکیل دهد که این کمیته ارتباطش را با سازمان ملی استاندارد برقرار کند و ارتباط تنگاتنگی با این سازمان داشته باشد. آنچه در انتهای این نشست بر آن تأکید شد، این بود که با ورود یک فناوری جدید به کتابخانه باید آموزش به کتابداران را در اولویت کاری‌ قرار داد و حتماً مدنظر استادان و رؤسای کتابخانه و متصدیان نیز قرار بگیرد که قبل از وارد شدن استاندارد، کتابدار خودش را از نظر دانش تجهیز کند تا مشکل استانداردزدگی پیش نیاید.

به منظور ارتقاء کیفیت خدمات کتابخانه ها و مراکز اسناد کشور، در مواردی که نیاز به استاندارد وجود دارد، استانداردها باید شناسایی، تدوین و جاری‌سازی شود. در این خصوص، طرح ریزی و اجرای آموزشهای ضروری مبتنی بر نیازسنجی و مطالعات کاربران با مشارکت تدوین کنندگان استانداردها از یکسو، و کتابداران و متخصصان اطلاعات به عنوان تولید کنندگان اصلی محتوا و واسط میان تدوین کنندگان و کاربران، به ویژه در محمل های الکترونیکی توسط نهادهایی مانند انجمن مورد تأکید قرار گرفت. در این زمینه، رابطه مناسب ایجاد شده میان انجمن و سازمان ملی استاندارد ایران، بویژه کمیته فنی TC / ۴۶ می‌تواند به مثابه یک ظرفیت قابل توجه در تدوین، تصویب و آموزش استانداردهای پایه حرفه و رشته کارگشا باشد.